เมื่อปี พ.ศ. 2539 มหาวิทยาลัยมหาสารคามได้จัดตั้ง “โครงการจัดตั้งคณะศิลปกรรมศาสตร์ และสถาปัตยกรรมศาสตร์” โดยในระยะแรกได้รับความร่วมมือจากวิทยาลัยคณาสวัสดิ์ (ปัจจุบัน วิทยาลัยศรีอีสาน (คณาสวัสดิ์อุทิศ)) ในด้านอาคารเรียนสำหรับการเปิดหลักสูตรสถาปัตยกรรม หลักสูตรสถาปัตยกรรมเมืองและชุมชน และหลักสูตรนฤมิตศิลป์ จากนั้นในปี พ.ศ. 2542 คณะฯ ได้ย้ายสถานที่ทำการมายังอาคารเรียนรวมศิลปกรรม ในพื้นที่ของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม (ม.ใหม่) ตำบลขามเรียง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม [1]

ในปีเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2543 สภามหาวิทยาลัยได้อนุมัติให้จัดตั้ง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ผังเมืองและนฤมิตศิลป์

ในปี พ.ศ. 2549 คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ผังเมืองและนฤมิตศิลป์ ได้ขยายการศึกษาโดยเปิดหลักสูตรสถาปัตยกรรมภายใน

ในเดือนธันวาคม ปี พ.ศ. 2550 ได้ย้ายอาคารเรียนและสถานที่ทำการจากอาคารเรียนรวมศิลปกรรมศาสตร์ เป็นอาคาร คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ผังเมืองและนฤมิตศิลป์ [1]

ในช่วงปี พ.ศ. 2554-2555 คณะฯ ได้เปิดหลักสูตรปริญญาตรีใหม่อีก 2 หลักสูตร ได้แก่ หลักสูตรภูมิสถาปัตยกรรมศาสตรบัณฑิต สาขาภูมิสถาปัตยกรรม และหลักสูตรวิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการก่อสร้าง [1][2]:7